Od dzisiaj do 6 października w Cieszynie i Czeskim Cieszynie gościć będzie 33. już edycja Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Bez Granic. Może warto się wybrać, zwłaszcza, że co roku bielska publiczność ma na festiwalu całkiem pokaźną reprezentację.

W programie znalazło się 16 przedstawień z Polski, Czech, Słowacji i Węgier, którym towarzyszyć będą wystawy, koncerty i spotkania. Najlepszemu spektaklowi honorową nagrodę Złamanego Szlabanu przyzna międzynarodowe jury, swojego faworyta nagrodzi też publiczność.

W tegorocznej ofercie festiwalu znajdą się dwie premiery. Pierwsza to Romeo i Julia w reżyserii Konrada Dworakowskiego – pierwsza w historii wspólna produkcja artystyczna podjęta przez Těšínské divadlo i Teatr im. Adama Mickiewicza w Cieszynie. Druga premiera pochodzi z Węgier; Maladype Színház z Budapesztu pokaże Penelopiadę według powieści Margaret Atwood. Autorem przedstawienia jest Zoltán Balázs. Spektakl będzie tłumaczony symultanicznie na język polski.

Z pewnością dużym zainteresowaniem będzie się cieszyć Zbrodnia i kara. Z powodu zbrodni Rosjan, których nie potrafimy zrozumieć w reżyserii Jakuba Skrzywanka (Teatr Polski w Podziemiu, Wrocław, koprodukcja z Wrocławskim Teatrem Pantomimy i Instytutem Grotowskiego), a także Kora. Boska (Teatr Nowy Proxima, Kraków). Słowackie przedstawienie Falošná nota (Fałszywa nuta) Didiera Carona zwraca uwagę udziałem słynnego słowackiego aktora Milana Kňažko, z kolei czeskie Žena filmového kritika (Żona krytyka filmowego; Divadlo pod Palmovkou, Praga) będzie okazją do zapoznania się z twórczością Tomáša Dianiški.

Przykładem współpracy polsko-czeskiej jest przedstawienie Alma Rosé poświęcone postaci austriackiej skrzypaczki, która uwięziona w Auschwitz-Birkenau została tam dyrygentką obozowej orkiestry kobiecej. Mariusz Urbanek napisał na ten temat sztukę na aktorkę i kwartet smyczkowy, która zrealizowana została w Czechach (reż. Olga Strusková, w roli Almy Sarah Haváčová). Inny przykład tego rodzaju to muzyczno-teatralny performance Zorki Wollny Polska : Česko. Sound match realizowany przez artystkę z udziałem mieszkańców Cieszyna i Czeskiego Cieszyna (grupą czeską kieruje Martin Dytko).

Na specjalną ścieżkę programową tegorocznego festiwalu, nazwaną „Kafka na granicy”, zwraca uwagę plakat zaprojektowany przez Łukasza Klisia. W ofercie festiwalu znalazło to wyraz w postaci kilku przedstawień. Z jednej strony będzie okazja zobaczyć adaptację Procesu (Divadlo Petra Bezruče z Ostrawy), z drugiej będzie to pierwszy przeznaczony dla dzieci spektakl słynnego Divadla na Zábradli (Praga) zatytułowany Franz a kavka. Z polskiej strony będzie to Kafka. Komedia według dramatu austriackiego pisarza Franzobla w wykonaniu teatru Malabar Hotel z Warszawy (reż. Marcin Bartnikowski).

Dla mniejszych dzieci w wieku od 1 roku do 5 lat przeznaczone jest Tu TUTU Teatru Sztuka Ciała z Warszawy – widowisko stworzone przez aktorki-pedagożki: Agatę Brzozowską i Annę Ługowską. Inną atrakcję stanowi kameralne przedstawienie znanego na całym świecie czeskiego teatru Drak – grany równocześnie po czesku i ukraińsku wariant bajki o Czerwonym Kapturku zatytułowany Červená Karkulka / Червона шапочка (spektakl dla widzów wieku od 3 lat). Z kolei dla dzieci od lat 10 i młodzieży przeznaczony jest Tajemniczy ogród (reż. Justyna Sobczyk, Teatr Zagłębia w Sosnowcu). Do tej samej grupy widzów skierowany jest Frankenstein w wykonaniu Bajki – sceny teatru w Czeskim Cieszynie.

Dla najszerszych kręgów publiczności przeznaczony jest grany w plenerze spektakl Pędy zrealizowany przez Teatr Sztuka Ciała (reż. Marek Kowalski).

Wystawy

Wydarzeniem programu wystawowego festiwalu będzie polsko-czesko-słowacko-węgierska wystawa rzeźby Jeźdźcy. W ekspozycji prezentowanej w Domu Narodowym w Cieszynie udział biorą: Bronisław Krzysztof (Polska), Milan Lukáč (Słowacja), Marek Brzózka (Węgry), Peter Nižňanský (Czechy), Vít Bojňanský (Słowacja), Krzysztof Krzysztof (Polska), Igor Mosný (Słowacja).

Do nurtu Kafkowskiego nawiąże wystawa w Galerii Most w Czeskim Cieszynie zatytułowana Kafka na hranici. W foyer Teatru im. Adama Mickiewicza będzie można podziwiać edukacyjną wystawę Theatre.sk przedstawiającą ważne postacie i wydarzenia, które kształtowały wyjątkowość oraz specyfikę narodową słowackiego teatru. Z kolei czeskocieszyńska galeria Půda zaprasza na polsko-czeską wystawę Dialogi z przedmiotami / Dialogy s předměty, w ramach której swoje prace zaprezentują Joanna Imielska i Dáša Lasotová. Natomiast na ogrodzeniu Parku Pokoju w Cieszynie można już oglądać plansze wystawy polskiej fotografii teatralnej – plon kolejnej edycji ogólnopolskiego konkursu organizowanego przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. 

Koncerty

W programie festiwalu znajdą się dwa koncerty: koncert znanego czeskiego piosenkarza Petra Linharta oraz na zakończenie koncert Morawska Brama – muzyczne spotkanie z kulturą czeską współtworzone przez zespół Chwila Nieuwagi i Kubę Blokesza z gościnnym udziałem Jiříego Krhuta. 

Spotkania

Gościem tradycyjnego Popołudnia Mistrza będzie Konrad Dworakowski. Zainteresowanych teatrem i kulturą czeską przyciągnie promocja książki Emila Františka Buriana Wybór pism o teatrze, muzyce i polityce. Z kolei gratką dla miłośników historii lokalnej będzie spotkanie zatytułowane Skřivánek by Skrzywanek, w ramach którego Paweł Skrzywanek, wrocławianin, ojciec reżysera Jakuba Skrzywanka, będzie mówił o powiązaniach swojej rodziny ze Śląskiem Cieszyńskim. Osoby zainteresowane sztuką, która dąży do zmiany społecznej powinny wziąć udział w spotkaniu poświęconym postaci Emila Františka Buriana.

Więcej informacji, w tym szczegółowy program można znaleźć na stronie festiwalu. Międzynarodowy Festiwal Teatralny Bez Granic organizowany jest przez cieszyński oddział regionalny Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej, a ze strony czeskiej przez stowarzyszenie Člověk na hranici. Współorganizatorami są Teatr im. Adama Mickiewicza w Cieszynie, Zamek Cieszyn i Cieszyński Ośrodek Kultury Dom Narodowy.

Fot. Spektakl „Pędy”