Po wielu latach – najpierw milczenia, potem poszukiwań – ustalono miejsce pochówku dwóch ofiar komunistycznych represji, pochodzących z naszego regionu. Zginęli w Bielsku i tutaj przez dziesięciolecia spoczywali w bezimiennych mogiłach. Winniśmy im pamięć i szacunek.
24 lipca 2025 roku w Belwederze w Warszawie Instytut Pamięci Narodowej ogłosił nazwiska 18 osób, których szczątki zostały odnalezione i zidentyfikowane w ramach działań IPN. Dotychczas na listach odnalezionych i zidentyfikowanych szczątków znajdują się nazwiska 297 osób, których losy i miejsce pochówku zostały ustalone podczas prac Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN.
Na ogłoszonej w czwartek kolejnej liście widnieją nazwiska dwóch żołnierzy niepodległościowego podziemia związanych z naszym regionem: Alojzego Talika z Czechowic i Eugeniusza Kani z Dziedzic (obecnie Czechowice-Dziedzice). Szczątki ofiar zostały odnalezione w kwietniu 2023 r. podczas prac poszukiwawczych prowadzonych przez IPN na cmentarzu parafialnym przy ul. Grunwaldzkiej.
Jedyne zdjęcie z I Komunii
Szczególnie dramatycznie rysują się losy Eugeniusza Kani ps. „Chytry”. Urodził się on 31 maja 1929 r. w Dziedzicach. Jego ojciec Józef był powstańcem śląskim i komendantem posterunku policji w Aleksandrowicach, który w kwietniu 1940 r. został zamordowany w Twerze i pogrzebany w masowych grobach polskich oficerów w Miednoje. „Chytry” od czerwca 1946 r. działał w grupie „Burza” wchodzącej w skład Zgrupowania Narodowych Sił Zbrojnych mjr Henryka Flame „Bartka”. Uczestniczył w akcjach zaopatrzeniowych, likwidacyjnych, rozbiciu posterunku MO oraz brał udział w potyczkach z grupami operacyjnymi w Bestwinie, Wiśle Wielkiej i Gołyszu. W wyniku prowokacji UB wraz z innymi żołnierzami „Bartka” został zatrzymany 11 października 1946 r. na Opolszczyźnie i wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Katowicach z 3 grudnia 1946 r. skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano w bielskim więzieniu prawie natychmiast, 17 grudnia 1946 r. W chwili śmierci miał zaledwie 17 lat.
„Orzeł” z kompanii „Burza”
Na tym samym cmentarzu przy ul. Grunwaldzkiej odnaleziono szczątki Alojzego Talika ps. „Orzeł”. Urodził się on 30 marca 1925 r. w Czechowicach. W czerwcu 1946 r. wstąpił do Zgrupowania NSZ dowodzonego przez mjr Henryka Flame ps. „Bartek”, gdzie pełnił służbę w kompanii „Burza”. Uczestniczył w wielu akcjach zaopatrzeniowych, rozbiciu posterunków MO w Międzyrzeczu, Chybiu i Zadzielu oraz potyczkach zbrojnych z grupami operacyjnymi w Bestwinie i Oczkowie. Został aresztowany 28 października 1946 r. i wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Katowicach z 3 grudnia 1946 r. skazany na karę śmierci, którą wykonano także 17 grudnia 1946 r. w bielskim więzieniu.
źródło: komunikat Instytutu Pamięci Narodowej, foto: cmentarze24.pl
