Od 1 września wchodzą w życie zmiany dotyczące edukacji ukraińskich dzieci, mieszkających w Polsce. Wszystkie dzieci, których rodzice chcą otrzymywać wsparcie finansowe na takich samych zasadach jak rodziny polskie, będą musiały pobierać naukę w polskim systemie oświaty.
Według oficjalnych danych tylko w pierwszych 3 miesiącach wojny ponad 3 mln osób z Ukrainy przybyło do Polski, z czego 43% stanowiły dzieci i młodzież do 17 roku życia. Niestety, dziś trudno jest dokładnie ustalić, ile z tych osób zostało w Polsce, ile wróciło na Ukrainę, ile pojechało do innych krajów. W dodatku rodzice wielu dzieci z Ukrainy, licząc na szybki powrót do domu, nie zapisali ich do polskich szkół. Tysiące ukraińskich dzieci, mieszkając w Polsce, nie było objętych polskim systemem nauczania, korzystając np. z nauczania on-line, prowadzonego przez szkoły z Ukrainy, według tamtejszego programu nauczania.
Sytuacja zmieni się po wprowadzeniu od 1 września nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Wszystkie dzieci uchodźcze z Ukrainy zostaną objęte obowiązkiem rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązkiem szkolnym i obowiązkiem nauki (szkoły ponadpodstawowe) w polskim systemie oświaty – analogicznie jak uczniowie polscy.
Naukę online będą mogli realizować wyłącznie uczniowie, którzy w roku szkolnym 2024/2025 uczą się w klasie programowo najwyższej w szkole funkcjonującej w ukraińskim systemie oświaty i przygotowują się do matury zdawanej na Ukrainie. Pewnym ułatwieniem ma być też zwolnienie uczniów w polskiej klasie 8. z egzaminu z języka polskiego na egzaminie ósmoklasisty.
Obowiązek edukacji w polskim systemie oświaty będzie egzekwowany m.in. poprzez nową regułę: świadczenie rodzinne „800+” i „Dobry Start” będą wypłacane uchodźcom z Ukrainy pod warunkiem, że ich dziecko będzie w tzw. zerówce, szkole podstawowej lub szkole ponadpodstawowej. Nowe przepisy weszły w życie od 1 września br. Władze oświatowe apelują, by rodzice nie zwlekali z posłaniem swoich dzieci do szkoły. Wypłata wyżej wymienionych świadczeń będzie możliwa przy spełnieniu warunku uczestnictwa w polskim systemie edukacji.
Uczniowie z Ukrainy będą nadal wspierani w procesie edukacji: mali Ukraińcy nadal będą mieli możliwość nauki języka polskiego dodatkowo, minimum 4 godziny w tygodniu, a okres dodatkowej bezpłatnej nauki zostanie wydłużony do 36 miesięcy. Dzieci będą miały możliwość korzystania z pomocy asystenta międzykulturowego, natomiast dla nauczycieli prowadzących zajęcia z uczniami z Ukrainy przewidziane są dodatkowe szkolenia, wsparcie psychologiczne i pedagogiczne.
Nie ma jeszcze danych, dotyczących obecnego roku szkolnego. W 2023 roku w 43 miejskich przedszkolach uczyło się i bawiło 284 małych Ukraińców (niespełna 5,5%). Z kolei w 29 szkołach podstawowych pobierało naukę 865 uczniów z Ukrainy, co stanowi 7,8% ogółu uczęszczających do podstawówek. W szkolnictwie ponadpodstawowym w bielskich placówkach uczyło się 153 uczniów z Ukrainy, czyli zaledwie 1,4% ogółu uczniów. Biorąc pod uwagę całość bielskiej edukacji publicznej uczniów z Ukrainy było nieco poniżej 5%. Nowe przepisy w założeniu powinny spowodować uszczelnienie systemu i wzrost liczby zarejestrowanych uczniów.
