O tym, że Biała (zwana przez wielu bielszczan i bialan Białką) była przez wieki rzeką graniczną, wiedzą prawie wszyscy mieszkańcy naszego miasta. O tym, co ta granica rozdzielała – już zdecydowanie mniej. Tak naprawdę było tych granic co najmniej kilka. Ostatnią „zniesiono” w 1992 roku.
Granica polsko-czeska
Granica w tym miejscu powstała za Piastów. Biała rozdzielała wtedy Księstwo Oświęcimskie i Księstwo Cieszyńskie. Po rozbiciu dzielnicowym oba księstwa należały do Królestwa Czeskiego. Sytuacja uległa zmianie w roku 1454, gdy Księstwo Oświęcimskie złożyło hołd Koronie Polskiej, co potwierdzone zostało wykupem Księstwa przez Królestwo Polskie trzy lata później, w roku 1457. Wtedy Biała po raz pierwszy stała się granicą państw, polskiego i czeskiego.
Granica polsko-austriacka
Sytuacja taka przetrwała zaledwie kilkadziesiąt lat. W 1526 roku Królestwo Czeskie zostało częścią imperium Habsburgów, czyli państwa austriackiego. Tym samym przynależność państwową zmieniło Bielsko, a granica na rzece stała się na prawie 250 lat granicą polsko-austriacką.
Ważną datą był rok 1746. Wtedy Austria, na skutek wojny spowodowanej wstąpieniem na tron austriacki kobiety, Marii Teresy, straciła Śląsk na rzecz Prus. Bielsko nadal pozostało w państwie austriackim, jednak granica między monarchią Habsburgów a Polską ograniczyła się tylko do krótkiego odcinka między Bystrą a ujściem Białej do Wisły. Sytuacja taka spowodowała, że przez Bielsko i Białą prowadziła teraz jedyna bezpośrednia droga z Wiednia do Polski. Oba miasta znacząco na tym skorzystały rozwijając się gospodarczo.
Granica austriackich prowincji
Kolejna zmiana związana była z rozbiorami Polski. Już podczas pierwszego z nich, w roku 1772, Biała wcielona została do Austrii. Granica na Białej nie rozdzielała już państw, nie oznacza to jednak, że zupełnie zniknęła. Między Bielskiem a Białą wytyczono bowiem granicę austriackich prowincji: Galicji i Śląska Austriackiego. Taki stan rzeczy przetrwał prawie 150 lat, do końca I wojny światowej.
W Polsce także granica
W 1918 roku zarówno Bielsko jak i Biała znalazły się w odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej. Nie oznacz to jednak, że rzeka rozdzielająca miasta straciła funkcję granicznej. Bielsko znalazło się bowiem w województwie śląskim, zaś Biała w Krakowskim (przyjmując nazwę Biała Krakowska). Taki stan rzeczy utrzymał się aż roku 1951. Wtedy, jak wszyscy wiemy, doszło do połączenia miast. Bielsko-Biała znalazła się w województwie katowickim.
Warto jeszcze wspomnieć o okresie II wojny światowej, gdy na kilka lat rzeka – po raz pierwszy – straciła swą funkcję graniczną. Stało się tak na skutek włączenia Białej do Bielska. Prawobrzeżna część dzisiejszego dwumiasta otrzymała wtedy nazwę Bielitz-Ost (Bielsko-Wschód).
Granica diecezji
Mimo, iż od 1951 roku Bielsko-Biała stanowiła jedno miasto, rzeka Biała nadal pełniła funkcję graniczną. Wzdłuż rzeki przebiegał bowiem podział diecezji kościelnych. Parafie z Bielska należały do diecezji katowickiej, zaś z Białej – do diecezji krakowskiej. Taki stan rzeczy utrzymał się aż do roku 1992, gdy Papież Jan Paweł II utworzył diecezję bielsko-żywiecką, w skład której weszły parafie z obu części miasta.
