Dziś o godzinie 15.00 dowiemy się, które polskie miasto zostanie Europejską Stolicą Kultury 2029. Przypomnijmy, że wraz z Bielskiem-Białą o tytuł ubiegają się Katowice, Kołobrzeg i Lublin.
Przygoda Bielska-Białej z ESK 2029 rozpoczęła się prawie dokładnie półtora roku temu. 23 marca 2023 roku decyzję o ubieganiu się o tytuł podjęła Rada Miejska przyjmując stosowną uchwałę. Od tego czasu poczyniono szereg działań, które – bez względu na dzisiejszy werdykt – wpłynęły na nasze miasto. To organizacja nowych wydarzeń kulturalnych, ale także inwestycje w infrastrukturę. Powstała nawet nowa instytucja miejska – Instytut Kultury Miejskiej – Miasto Splotów.
Jeśli dzisiejszy werdykt panelu eksperckiego będzie pomyślny dla Bielska-Białej, o realizację pomysłów z pewnością będzie dużo łatwiej. A plany przedstawione w tzw. bidbooku są bardzo ambitne. Przypomnijmy, że to właśnie przy okazji starań o pozyskanie tytułu ESK 2029 pojawił się, budzący kontrowersje, temat budowy nowej siedziby dla Teatru Lalek Banialuka. W przedstawionych planach są także inne ciekawe pomysły, do których realizacji jeszcze nie przystąpiono. To m.in. ekspozycja i projekt multimedialny w obrębie Grodziska w Starym Bielsku, kompleks przestrzeni kulturotwórczej w centrum miasta (przy ul. 11 Listopada) zwany Pedanterią, FSM Forum Sukcesu Malucha – przestrzeń wystawiennicza fiata 126p czy Centrum Miłości do Gór w historycznej górnej stacji kolejki na Szyndzielnię. Uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury sprawi, że o realizację tych pomysłów będzie łatwiej.
Czym jest Europejska Stolica Kultury?
Przypomnijmy, że Europejska Stolica Kultury to wybrane przez Unię Europejską miasto, które w ciągu jednego roku prezentuje swoje życie kulturalne swojego regionu i kraju, Co roku wybierane są dwa lub trzy takie miasta z państw członkowskich Unii Europejskiej oraz krajów kandydujących do Unii.
Idea zrodziła się w roku 1985. Jej pomysłodawczynią była ówczesna minister kultury Grecji Melina Mercouri, a pierwszym Europejskim Miastem Kultury, bo tak na początku nazwano projekt, były Ateny. Od tego czasu tytuł nadano 64 europejskim miastom. W 2024 roku są to: Tartu (Estonia), Bad Ischl (Austria) oraz Bodø (Norwegia). Spośród polskich miast tytuł otrzymały dwa: w roku 2000 Europejską Stolicą Kultury był Kraków, a w roku 2016 – Wrocław.
Miasta uzyskujące ten prestiżowy tytuł starają się wykorzystać okazję i związane z nią fundusze (po 1,5 mln euro z budżetu Unii Europejskiej) na rozwinięcie swojej oferty kulturalnej, tak by mogły przyciągnąć międzynarodową publiczność. Wybrany ośrodek przez 12 miesięcy przedstawia swoje dziedzictwo historyczne. Miasta i regiony organizują specjalnie na tę okazję koncerty, festiwale, pokazy, konferencje i inne działania reklamujące miasto i region. Powszechnie uważa się, że uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury przynosi korzyści społeczne i gospodarcze, zwłaszcza gdy wydarzenia są częścią długofalowej strategii rozwoju kulturalnego miasta i otaczającego je regionu.
Polski nabór prowadzony jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zaś oceny i wyboru wniosków dokonuje panel ekspertów składający się z 10 członków, w większości mianowanych przez instytucje i organy europejskie, tj. Parlament Europejski, Radę Unii Europejskiej, Komisję Europejską oraz Komitet Regionów. Dwóch członków powołanych jest także przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Po zapoznaniu się w ofertami oraz wizytami w miastach kandydujących dziś panel wyda werdykt. Poza miastem z Polski w 2029 roku Europejską Stolicą Kultury będzie także miasto ze Szwecji.
