14 września nasze miasto złożyło w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego bidbooki, czyli ofertę konkursową kandydatury na Europejską Stolicę Kultury w 2029 roku. Na jej podstawie komisja zdecyduje czy nasze miasto przejdzie do kolejnego etapu starań. Czym jednak jest tytuł Europejskiej Stolicy Kultury, czy Bielsko-Biała ma szansę go uzyskać oraz jakie korzyści stolica Podbeskidzia może osiągnąć w przypadku otrzymania tytułu?

Europejska Stolica Kultury to wybrane przez Unię Europejską miasto, które w ciągu jednego roku prezentuje  życie kulturalne swojego regionu i kraju. Co roku wybierane są dwa lub trzy takie miasta z państw członkowskich Unii Europejskiej oraz krajów kandydujących do Unii.

Idea zrodziła się w roku 1985. Jej pomysłodawczynią była ówczesna minister kultury Grecji Melina Mercouri, a pierwszym Europejskim Miastem Kultury, bo tak na początku nazwano projekt, były Ateny. Od tego czasu tytuł nadano 64 europejskim miastom, w tym dwóm polskim. W roku 2000 Europejską Stolicą Kultury był Kraków, a w roku 2016 – Wrocław. W roku 2023 Europejskimi Stolicami Kultury są Veszprém z Węgier, Timisoara z Rumunii oraz Eleusis z Grecji. Dwa ostatnie miasta tytuł otrzymały na rok 2021, jednak z powodu pandemii koronawirusa zostały przeniesione na rok bieżący.

Miasta uzyskujące ten prestiżowy tytuł starają się wykorzystać okazję i związane z nią fundusze (po 1,5 mln euro z budżetu Unii Europejskiej) na rozwinięcie swojej oferty kulturalnej, tak by mogły przyciągnąć międzynarodową publiczność. Wybrany ośrodek przez 12 miesięcy przedstawia swoje dziedzictwo historyczne. Miasta i regiony organizują specjalnie na tę okazję koncerty, festiwale, pokazy, konferencje i inne działania reklamujące miasto i region. Powszechnie uważa się, że uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury przynosi korzyści społeczne i gospodarcze, zwłaszcza gdy wydarzenia są częścią długofalowej strategii rozwoju kulturalnego miasta i otaczającego je regionu.

Polskie miasto w 2029 roku

Europejską Stolicę Kultury na dany rok poznajemy z pięcioletnim wyprzedzeniem. Jednak jeszcze wcześniej wiadomo, z którego kraju miasta mogą się ubiegać o tytuł. W roku 2029 będą to ośrodki z Polski i Szwecji.

Polski nabór prowadzony jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zaś oceny i wyboru wniosków dokonuje panel ekspertów składający się z 10 członków, w większości mianowanych przez instytucje i organy europejskie, tj. Parlament Europejski, Radę Unii Europejskiej, Komisję Europejską oraz Komitet Regionów. Dwóch członków powołanych jest także przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Nabór jest kilkustopniowy, a ostateczną decyzję poznamy w połowie roku 2024.

W sierpniu minął termin zgłaszania swoich kandydatur Jak podało ministerstwo o uzyskanie tytułu rywalizowało będzie 12 polskich miast. Są to, oprócz Bielska-Białej : Bydgoszcz, Jastrzębie-Zdrój, Katowice, Kielce, Kołobrzeg, Lublin, Opole, Płock, Pszczyna, Rzeszów i Toruń.

Samorządy z naszego regionu popierają… Jastrzębie-Zdrój

Jak widać, wśród ubiegających się o tytuł są miasta bliskie Bielsku-Białej. Co ciekawe, oddalone o niewiele ponad 50 kilometrów Jastrzębie-Zdrój na swojej stronie internetowej informuje, że jego starania poparły samorządy z naszego regionu wchodzące w skład Aglomeracji Beskidzkiej, m.in.: Powiat Cieszyński, Cieszyn, Strumień, Ustroń, Brenna, Istebna i Haźlach, a także Jasienica i Bestwina.

Jeszcze bliższe naszemu miastu jest inne miasto kandydujące do tytułu ESK 2029 – Pszczyna. Miasto to swoje staranie o tytuł promuje hasłem: Pszczyna – Kraina marzeń

Swoją kandydaturę zgłosiły także Katowice. Miasto otrzymało formalne poparcie Metropolii Górnośląsko-Zagłębiowskiej, która zamierza aktywnie wspierać swoją stolicę w walce o tytuł.

W najbliższym czasie wspomniany wcześniej panel oceni złożone bidbooki. Wszystkie miasta kandydujące będą miały też możliwość prezentacji swojej oferty bezpośrednio przed ekspertami. Na podstawie tych działań członkowie panelu zdecydują, które miasta znajdą się w kolejnym etapie konkursu. Decyzję poznamy 26 września.

O kandydaturze Bielska-Białej do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury rozmawialiśmy też z Krzysztofem Majem, byłym Dyrektorem Generalnym Stolicy Kultury 2016 we Wrocławiu. Rozmowa dostępna jest tutaj.

Foto: oficjalny profil Jarosława Klimaszeskiego na Facebooku