Gdzie i kiedy zginął pochodzący z Gilowic koło Żywca student Stanisław Pyjas? Czego dotyczył pierwszy postulat strajkujących w Gdańsku w sierpniu 1980 roku? Gdzie mieściła się centrala strajku generalnego na Podbeskidziu w styczniu i lutym 1981 roku? Na czym polegała operacja MO i SB o kryptonimie „Jodła”? Jak się nazywała największa na Podbeskidziu podziemna struktura „Solidarności”?
To tylko niektóre z pytań, z którymi zmierzyć się musieli finaliści XIV Podbeskidzkiego Konkursu Historycznego „Solidarni”, który odbył się w czwartek 6 lutego w gmachu Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. Armii Krajowej na os. Beskidzkim. Organizatorami tego przedsięwzięcia od samego początku są podbeskidzka „Solidarność” i katowicki oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Wszystkie finałowe pytania dotyczyły historii Polski z lat 1976-1989, w tym także wydarzeń, które w tamtym czasie miały miejsce na Podbeskidziu. W tym roku w konkursowych zmaganiach wzięła udział rekordowa ilość 58 uczniów z dziewiętnastu szkół ponadpodstawowych z Bielska-Białej, Cieszyna, Czechowic-Dziedzic i Żywca. Stolicę Podbeskidzia reprezentowali uczniowie z LO im. Mikołaja Kopernika, LO im. Adama Asnyka, LO im. Komisji Edukacji Narodowej, V LO i LO im. Armii Krajowej, z Bielskiej Szkoły Przemysłowej i Branżowej Szkoły I Stopnia nr 4 im. Stanisława Staszica, z Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego i Zespołu Szkół im. gen. Sosabowskiego oraz z Zespołu Szkół Ekonomicznych.
– Data finału konkursu nie jest przypadkowa – to dzień zakończenia podbeskidzkiego strajku generalnego w 1981 roku. Ten konkurs, podobnie jak odbywająca się co roku gra uliczna, poświęcona także „Solidarności”, pomagają uczniom lepiej poznać najnowszą historie naszego kraju i tego regionu. Cieszę się, że z roku na rok rośnie liczba uczestników i pojawiają się nowe szkoły reprezentowane w tym konkursie. Mam wielki szacunek i uznanie zarówno dla uczniów jak i nauczycieli za trud przygotowań do tego konkursu – mówi Artur Kasprzykowski z IPN, główny organizator konkursu.
Tradycją jest, że podsumowanie finału konkursu połączone jest ze spotkaniem z uczestnikami opozycji antykomunistycznej na Podbeskidziu. W tym roku gośćmi tymi byli Andrzej Grajewski i Janusz Okrzesik. W spotkaniu uczestniczyli także dyrektor katowickiego Oddziału IPN Andrzej Sznajder oraz członek władz podbeskidzkiej „Solidarności” Piotr Gołąb.
W trakcie finałowego spotkania wszyscy uczestnicy konkursu oraz ich nauczyciele otrzymali dyplomy oraz książkowe upominki. Zwycięzców finałowych zmagań poznamy za kilka dni, gdy konkursowa komisja zakończy swą pracę (nasz portal poinformuje o rezultatach).
Na koniec podajemy odpowiedzi na przytoczone we wstępie pytania, każdy może więc sprawdzić, czy mógłby zmierzyć się w tym konkursie z młodymi entuzjastami historii najnowszej. I tak: Stanisław Pyjas zginął w 7 maja 1977 roku w Krakowie; pierwszy gdański postulat z 1980 roku dotyczył prawa do tworzenia niezależnych od partii i pracodawców wolnych związków zawodowych; centrala strajku generalnego na Podbeskidziu mieściła się w świetlicy Zakładów Przemysłu Wełnianego „Bewelana” (obok obecnego Urzędu Skarbowego na ul. Gen. Maczka); operacja „Jodła” polegała na internowaniu działaczy „Solidarności” i innych ugrupowań opozycyjnych w chwili wprowadzenia stanu wojennego 13.12.1981 r., a największą podziemną strukturą „Solidarności” na Podbeskidziu była działająca od początku 1982 roku Regionalna Komisja Wykonawcza „Trzeci Szereg”.
