Co łączy nadmorską Ustkę i amerykańskie Grand Rapids? Oba miasta są miastami partnerskimi Bielska-Białej. Stolica Podbeskidzia ma swoje bliźniacze ośrodki jeszcze w 9 innych państwach: Czechach, Słowacji, Węgrzech, Rumunii, Serbii, Ukrainie, Francji, Niemczech i Austrii. W przeszłości samorząd Bielska-Białej prowadził także współpracę z miastami we Włoszech, Izraelu, a nawet w Chinach i Chile. Zapraszamy do przeczytania raportu o miastach partnerskich Bielska-Białej. 

Pomysł współpracy miast partnerskich powstał tuż po II wojnie światowej. Był on odpowiedzią na sytuację zimnowojenną i sposobem przeciwdziałania wybuchowi wojny jądrowej. Idea programu zasadzała się na założeniu, że poznawanie się ludzi na poziomie lokalnym jest lepsze i skuteczniejsze niż na poziomie państwowym. Pierwsza umowa podpisana została  w  1947 roku pomiędzy niemieckim Ludwigsburgiem i francuskim Montbéliard.

Bielsko-Biała pierwsze umowy partnerskie podpisała tuż po odrodzeniu się samorządu w roku 1990. 2 lutego 1991 roku formalnie nawiązano współpracę z flamandzkim miastem Tienen (Belgia), a 22 października tego samego roku z Grand Rapids, amerykańskim miastem leżącym w stanie Michigan. Obecnie na liście miast partnerskich stolicy Podbeskidzia znajduje się 13 ośrodków z 11 państw. 

Poparcie dla starań o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury i Młodzieżowy Kongres Europejski

W ostatnim czasie współpraca skupiła się na działaniach związanych z ubieganiem się Bielska-Białej o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029. Władze naszego miasta skierowały prośby do miast partnerskich o podpisanie Deklaracji Poparcia dla starań o ten tytuł. Władze wszystkich miast (Prezydenci i Burmistrzowie) podpisali dokument, jednocześnie deklarując kontynuację dotychczasowej współpracy i włączenie we wspólne projekty w ramach starań o tytuł ESK.

Konkretnym efektem będzie przygotowywany na kwiecień Pierwszy Młodzieżowy Kongres Europejski, którego celem będzie wymiana poglądów i doświadczeń ludzi młodego pokolenia, którzy są głosem teraźniejszości i przyszłości. Przewidziano warsztaty i panele dyskusyjne, podczas których zostaną poruszone kluczowe tematy, takie jak miejsce młodzieży w Europie, odpowiedzialność obywatelska w europejskiej i globalnej perspektywie, a także czym jest „dobrostan” i jakie miejsce zajmują wartości we współczesnym świecie. 

Korzystają artyści i uczniowie 

Współpraca z większością miast partnerskich odbywa się na zasadzie wymiany kulturalnej i sportowej, w której biorą udział głównie ludzie młodzi: uczniowie, studenci, członkowie stowarzyszeń. Praktykowane są także wzajemne oficjalne wizyty władz samorządowych, najczęściej w czasie, gdy dane miasto partnerskie obchodzi swoje święto.

Z partnerskiej współpracy często korzystają bielscy artyści. Tak było chociażby w zeszłym roku, gdy obchodzony był jubileusz  25-lecia współpracy z niemieckim Wolfsburgiem. W ramach obchodów zorganizowano Międzynarodową Konferencję Młodzieży reprezentującej miasta partnerskie Wolfsburga, dotyczącą ekologii i zrównoważonego rozwoju miast.  Bielska młodzież uczestniczyła także w obozie Międzynarodowego Czerwonego Krzyża organizowanym przez stronę niemiecką, zaś  bielski oddział OHP zaprosił niemiecką młodzież na swój obóz. 

Obchody uświetnione były też letnimi i jesiennymi koncertami oraz wystawami artystów, w tym wymianą artystów w ramach2-tygodniowej rezydencji, zwieńczoną wystawami ich prac.

Węgrzy  po raz drugi

Najnowszym partnerem Bielska-Białej jest węgierskie miasto Nyiregyhaza, 118-tysięczne miasto w północno-wschodnich Węgrzech. Miasto jest drugim, po Szolnoku, miastem partnerskim Bielska-Białej na Węgrzech. Umowa podpisana została w 2018 roku, a w zeszłym roku obchodzony był jubileusz 5-lecia współpracy. Obejmował on m.in.  wizytę bielsko-bialskich artystów fotografików na Węgrzech, gdzie miała miejsce wystawa pt. „Bielsko-Biała miasto w górach”.

Pamiętamy o Bierdiańsku

Po ataku Rosji na Ukrainę szczególnego wymiaru nabrały kontakty Bielska-Białej z Bierdiańskiem, miastem partnerskim leżącym w południowo-wschodniej Ukrainie, nad Morzem Azowskim. Miasto na początku wojny zostało zajęte przez Rosjan. Oficjalne kontakty zostały zawieszone, jednak bielszczanie starają się pomagać mieszkańcom Bierdiańska w tym trudnym czasie m.in. poprzez transporty humanitarne. Pierwsze dary przygotowane przez mieszkańców Bielska-Białej dotarły do Bierdiańska już niespełna miesiąc po zajęciu miasta przez Rosjan. Bielska pomoc trafia także do Zaporoża, gdzie ewakuowanych zostało wielu mieszkańców Bierdiańska. Spora grupa uchodźców z ukraińskiego miasta partnerskiego trafiła także do Bielska-Białej.

Ta współpraca wygasła

Co jakiś czas samorząd Bielska-Białej przeprowadza weryfikację współpracy i miasta, z którymi kontakt wygasł, usuwane są z listy ośrodków partnerskich. Wśród miast, które skreślone zostały z listy bliźniaczych jest m.in. leżące pod Brukselą belgijskie Tienen, z którym współpraca najlepiej układała się jeszcze w latach 90. XX wieku. 

Na początku XXI wieku Bielsko-Biała aktywnie współpracowało z leżącym na Sycylii miastem Monreale. Wymianę młodzieży prowadziło kilka bielskich szkół, a pod Szyndzielnią przez kilka lat organizowane były Tygodnie Kultury Sycylijskiej. Obecnie współpraca ta jest już tylko wspomnieniem. 

Zaniechana została także, przejawiająca się głównie wymiana młodzieży szkolnej, współpraca z Kirkless w hrabstwie Yorkshire na północy Anglii oraz Lilienthal w Niemczech i Stadskanaal  w Holandii.

Próby czasu nie przetrwała też współpraca z izraelskim Acco, które jest jednym z najbardziej znanych starożytnych miast na świecie. Zespół zabytków Akki oraz tutejsze sanktuarium bahaizmu wpisane są na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Z listy miast partnerskich wykreślone zostały też najbardziej egzotyczne miasta: Rancagua w Chile i Shijiazhuang w Chinach. Z oboma ośrodkami kontakty były jednak symboliczne.