W Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej pracuje 11 asystentów rodziny. Z ich pomocy korzysta 166 rodzin. Kim są asystenci rodziny i czy trzeba się ich bać?
Asystent rodziny jest jedną z form pracy z rodzinami zagrożonymi i ma za zadanie wspomagać rodzinę w osiągnięciu przez nią stabilizacji życiowej, prawidłowym wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych wobec dzieci. Asystenta rodziny przydziela Dyrektor MOPS na podstawie wywiadu środowiskowego i analizy sytuacji rodziny przeprowadzonej przez pracownika socjalnego. Często do pracy z asystentem zobowiązuje także sąd rodzinny.
Asystent pracuje z rodziną, która jest zagrożona umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej (np. w placówce opiekuńczo-wychowawczej), ale także w przypadku czasowego umieszczenia dziecka poza rodziną. Główne zadania asystentów obejmują m.in. opracowywanie planu pracy z rodziną, udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego, pomoc w rozwiązywaniu problemów socjalnych, psychologicznych, wychowawczych. Asystent rodziny jest też przeszkolony do udzielania pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej oraz do podejmowania działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci.
W ubiegłym roku wsparcie asystenta rodziny otrzymało w Bielsku-Białej 166 rodzin (rok wcześniej – 149), z tego 73 rodziny zostały zobowiązane do współpracy z asystentem przez sąd rodzinny. W ciągu ostatnich 12 miesięcy asystenci zakończyli pracę z 68 rodzinami; niestety, z tego tylko w 36 przypadkach z powodu osiągnięcia zakładanych efektów, w pozostałych przypadkach przyczyna był brak współpracy ze strony rodzin.
Jednym z najbardziej wymiernych efektów pracy asystentów rodziny jest liczba dzieci, które dzięki tej formie wsparcia pozostały w swoich rodzinach zamiast znaleźć się w pieczy zastępczej. W ubiegłym roku aż w 130 rodzinach dzieci mogły pozostać w domu, znajdując się pod kontrolą asystenta.
Z danych MOPS wynika, że wzrasta liczba rodzin wymagających wsparcia asystentów rodzin. Znaczna większość rodzin kierowana była do asystentury przez pracowników socjalnych, którzy zdiagnozowali trudności w wypełnianiu funkcji rodzicielskiej u rodziców. Do asystentury rodzinnej obecnie kierowana jest znacznie większa liczba rodzin wieloproblemowych, które często nie posiadają prawidłowych wzorców rodzinnych, ani społecznych, z wieloletnimi bądź wielopokoleniowymi zaniedbaniami, doświadczonych traumami, negatywnymi przeżyciami, posiadających niepełnosprawności i choroby psychiczne ograniczające ich możliwości samodzielnego funkcjonowania. Duża część rodzin boryka się z problemami uzależnień oraz zjawiskiem przemocy w rodzinie. Ponadto wzrosła liczba dzieci wykazujących problemy psychiczne i emocjonalne.
Nadal jednak najważniejszym aspektem decydującym o efektach wsparcia jest postawa członków rodziny wobec współpracy z asystentem rodziny. Większość rodzin otwiera się na pracę z asystentami rodziny i podejmuje wyzwanie jakim jest zmiana dotychczasowego trybu życia i nawyków życiowych, co skutkuje pozostaniem dzieci pod opieką rodziców. Niemniej jednak część rodzin przyjmuje postawę oporu wobec pracy nad poprawą swojego funkcjonowania, ukrywa swoje problemy bądź zaprzecza ich istnieniu, negując wszelkie proponowane formy pomocy. W tych rodzinach praca asystenta rodziny często kończy się brakiem osiągnięcia założonych efektów i w konsekwencji umieszczeniem dzieci w pieczy zastępczej (w 2024 r. w przypadku 11 rodzin konieczne było umieszczenie dzieci w pieczy zastępczej).
